Hoe raak je verslaafd?

Het concept verslaving is volstrekt onlogisch. Het is niet te begrijpen dat je bereid bent al die nadelen voor jezelf en voor je naasten te aanvaarden puur en alleen om het genot van het middel!?

Hoe werkt dit dan toch?

We gaan proberen je mee te nemen in het ontstaan van een verslaving, het bestendigen van een verslaving en de ontzettende moeilijkheid om te stoppen met gebruiken.

Voor het leesgemak schrijven we hier over het gebruik van cocaïne maar dat kan elk middel zijn.

Voor het leesgemak schrijven we in de hij- vorm als het over de gebruiker gaat maar dat kan net zo goed ‘zij’ zijn.

Er zijn heel veel redenen waarom mensen voor de eerste keer een middel gebruiken. Alcohol is dusdanig geaccepteerd in onze maatschappij wat betekent dat er maar een kleine minderheid is die nooit alcohol zal drinken. De meeste jongeren drinken op een bepaald moment een glas alcohol. En dan is het meteen interessant wat er gebeurt.

Sommige jongeren vinden dat eerste drankje helemaal niks. De smaak niet, de geur niet en het gevoel niet. Waarom deze persoon het helemaal niets vindt is niet keihard te stellen (mogelijk was hij al niet lekker, was de sfeer niet goed, was het drankje niet lekker etc.) maar een groot deel wordt ook gewoon bepaald door je lijf. Hoe verwerkt je lijf deze eerste ervaring met alcohol? Word je er ziek van of word je er juist heel rustig door? Wat het effect is van dit eerste drankje op je lijf is vanzelfsprekend heel bepalend of je ook dat tweede glas neemt of niet, die avond of op een ander moment. Stel dat je met alcohol op voor het eerst wel dat leuke meisje hebt aan durven spreken en dat was een leuk gesprek dan is de kans groot dat je nog vaker zal drinken. Als je de hele avond ziek op de WC hebt gezeten en/of je je de volgende dag heel beroerd voelt dan is de kans klein dat je snel nog een keer zal drinken.

Stel dat je tot de eerste groep behoort. De alcohol leverde je echt heel veel op! Je drinkt vaker en dan merk je dat het positieve effect van alcohol alleen maar meer wordt naarmate je meer drinkt. Dan is de kans groot dat je meer zult gaan drinken. Als je je dan in een context begeeft (vriendengroep/peergroup) waar de anderen niet veel drinken dan is er een kans dat je niet de sociale uitzondering wil zijn en dus niet heel veel gaat drinken. Maar stel dat je dan mensen treft die ook veel drinken, dan is dat fijn! Je hebt het fijne gevoel én je hebt mensen om dat mee samen te doen. Het verbindt!

Vervolgens speelt ook nog mee waar je wieg gestaan heeft. Wat heb je meegemaakt in je jeugd? Wat is jou voorgeleefd? Als er veel vervelende dingen zijn gebeurd in je (jonge) jeugd dan kan het effect van alcohol ook zijn dat het nare gevoel bij deze herinneringen minder voelt, dan is het wel heel belonend om regelmatig veel te drinken. Dit is overigens geen schuldvraag. Je kunt niet stellen dat iemand veel drinkt of gebruikt ómdat zijn jeugd zwaar was, je kunt wel stellen dat alcohol en drugs voor mensen die veel meegemaakt hebben heel belonend kan zijn en dat dat de kans op verslaving vergroot.

Stel dat in je vriendengroep vervolgens iemand cocaïne meeneemt om te experimenteren. Je bent nieuwsgierig en gebruikt voor de eerste keer cocaïne. Dan gaat wederom hetzelfde principe spelen. Hoe reageert je lijf hierop? Hoe past het in je sociale context? Hoe vermindert het mogelijk nadelen (als nare herinneringen/onrust vanuit ADHD etc.) die je wel ervaart als je niet gebruikt? Het is niet ingewikkeld om te begrijpen dat als het gebruik van cocaïne positief voor je is op al deze fronten dat je dan vaker gaat gebruiken. Wellicht is de combinatie van alcohol en cocaïne fijn. Je merkt bijvoorbeeld dat je meer kan drinken als je cocaïne gebruikt.

Als iemand op deze manier gebruikt en dat af en toe doet in het weekend, verder zijn maatschappelijk rol gewoon kan hebben en niemand pijn doet dan hoeft dit geen probleem te zijn. Vaak is dit ook een hele tijd zo het geval.

Dan komt er een volgende belangrijk punt in de ontwikkeling van een verslaving. Dit is het punt dat de nadelen van het gebruik zichtbaar worden. Kan en wil iemand zien dat deze nadelen het gevolg zijn van zijn gebruik? Als iemand dat kan zien, kan die daar dan gedrag aan koppelen en minderen of zelfs stoppen?

De misvatting is dat dit één moment zou zijn. Dat is het niet. Het zijn heel veel ‘kleine’ momenten. Het is minder productief zijn op je werk op maandag, het is slechter kunnen slapen, het is minder of meer honger hebben, het is minder vrolijk zijn naar je kind de dag na je gebruik, het is je schema zo gaan plannen dat gebruiken er goed in past, het is achterdochtig zijn tijdens je gebruik, het is je geld beschikbaar moeten houden voor je middel en dus andere dingen niet kunnen doen, het is liegen tegen je geliefde over de hoeveelheid en frequentie van gebruik, het is boos worden als je middel niet voor handen is, het is minder zin hebben in dingen die je eerder wel leuk vond, het is niet geïnteresseerd zijn in anderen, het is last krijgen van lichamelijke klachten etc. etc.

Wanneer is het moment dat iemand zelf of zijn omgeving de link kan en durft te leggen tussen deze gevolgen van gebruik en gebruik? Zodra iemand ergens begint te beseffen dat zijn gebruik ook nadelen heeft, los van de voordelen die nog steeds daar zijn en vol gevoeld worden, en hier geen gedrag aan kan koppelen door te stoppen of te minderen dan is dat de fase dat we van een verslaving gaan spreken.

Hoe langer deze fase duurt maakt dat iemand steeds meer goedpraters voor zichzelf gaat gebruiken en naar anderen om zijn gebruik te verantwoorden. Iemand gaat de nadelen bagatelliseren. Dit impliciet of expliciet liegen tegen zichzelf en anderen levert heel veel stress en een rot gevoel op. Ergens diep van binnen weet de gebruiker wel dat dit niet lang meer houdbaar gaat zijn zo en dat is een vreselijk gevoel. Dit levert stress op. Deze stress en dat rotgevoel gaan weer weg door te gebruiken! Het wordt een soort van vliegerwiel. Zeker als je weet dat je biologisch dan ook op het punt komt dat je slechter voelt als je niets gebruikt, je je ‘normaal’ voelt als je een beetje gebruikt en je weer de volle voordelen hebt als je veel gebruikt (het nare principe van de tolerantie in een verslaving). Dan is stoppen niet meer te overzien.

Het mechanisme van de biologie (o.a. tolerantie), de psychologie (de goedprater en het fijne gevoel in combinatie met het minder voelen van nare herinneringen bijvoorbeeld) en de sociale context (mensen waarmee je gebruikt en die je graag in hun groep houden en de vervreemding van je geliefden door de leugens aan hen) werken op elkaar in en maken dat het vliegerwiel steeds harder gaat draaien.

Voor de buitenwereld is dit de fase waarin het echt volstrekt onlogisch wordt. Je ziet de nadelen voor de gebruiker. Het lijf wat problemen krijgt, gedoe op het werk, financiële zorgen, ruzies thuis. Als partner kun je je heel boos en machteloos voelen als je weet dat er tegen je gelogen wordt er financiële zorgen zijn, je je er alleen voor voelt staan en die ander zijn gebruik dus belangrijker vindt dan deze nadelen en jouw boze en verdrietige gevoel. Al dit wederzijdse onbegrip jagen het vliegerwiel alleen maar harder aan. De gebruiker wil alleen nog maar meer gebruiken, meer ontvluchten en minder voelen als de dingen om hem heen mis gaan.

Vaak is er een harde stop van buitenaf nodig om dit vliegerwiel stil te zetten.

Die harde stop kan een financiële grens zijn, soms is dat contacten met de politie, soms is het een partner die een grens aan geeft en zegt uit de relatie te gaan of dat te overwegen, of een kind dat iets zegt wat je raakt, soms is het een werkgever die een grens stelt, soms is het de (huis)arts.

Zolang het de gebruiker niet lukt om dat vliegerwiel stil te zetten zullen de consequenties blijven voor hem en zijn naasten. Vaak komen de naasten eerder bij hun grens aan dan de gebruiker. De naaste zal deze grens aan moeten gaan geven: Loslaten in liefde. Stop als naaste met de gaten dicht te lopen, stop de nadelen van gebruik mee op te ruimen en koppel gedrag aan de grens die je in woorden geeft. Mogelijk dat dat de harde stop voor de gebruiker wordt om echt hulp te gaan vragen en te stoppen. Hoe dan ook is het voor de naaste noodzakelijk om hun grens aan te geven, om niet verder mee dat vliegerwiel ingetrokken te worden en onbedoeld en ongewild het gebruik mee in stand te houden. Wie weet komt de gebruiker dan op het punt om echt te willen stoppen. Jij ziet immers dat het middel de geest van de gebruiker vergiftigd Het verandert zijn denken, doen en laten ook op dagen dat hij niet gebruikt.

Feit is dat op dit punt stoppen met gebruiken echt heel erg moeilijk is. Zonder professionele hulp is dit vrijwel onmogelijk.

Je moet als gebruiker stoppen en daarna gestopt blijven. Je lijf gaat in verweer, je moet biologisch en psychologisch wennen aan een lijf zonder cocaïne. Alle gevoelens komen door, ook de lelijke, ook de herinneringen van vroeger die je zo fijn weg kreeg middels je gebruik, ook al die onrust want je ADHD zit er nog steeds en helaas zit daar nu nog een laag bovenop met alle nadelen die gekomen zijn in de periode van je gebruik. Je zult onder ogen moeten zien dat je je partner te kort deed, dat ze gelijk had door zich niet gehoord te voelen. Je zult moeten verdragen dat je belangrijke momenten in het leven van je kind gemist hebt (daadwerkelijk of in ieder geval niet in echte aandacht meegemaakt hebt). Je zult moeten verdragen dat mensen bang van je zijn geweest of je sneu hebben gevonden. Je zult financiële gevolgen moeten dragen en proberen op te lossen. Wat zijn de gevolgen voor je carrière? Ben je tegen een strafblad aangelopen.

Het is ongelooflijk veel. En ondertussen weet jij als gebruiker dat er een heel simpele manier is om heel even al die ellende niet te hoeven voelen….. Je zou gewoon weer één keer kunnen gebruiken!

Stoppen met je middel en gestopt blijven is dus op al deze terreinen tegelijkertijd dingen onder ogen zien, veranderen en verdragen. Het is dus heel belangrijk dat de professionele hulp die je daarbij krijgt op al deze vlakken in kan steken. Alleen een detox van 2 weken of een opname van 6 weken is wat ons betreft volstrekt onvoldoende. Stoppen is namelijk een ding, gestopt blijven is nog moeilijker.

Om deze reden biedt A&A Verslavingskunde intensieve behandeling voor een half jaar met 7 dagen per week telefonische bereikbaarheid voor de gebruiker en hun naasten. In dit half jaar bieden we je behandeling op de onderliggende problematiek enerzijds en behandeling op het stoppen en gestopt blijven anderzijds. We gaan met je oefenen op moeilijke momenten en zelfs moeilijke plekken. Zo leer je je leven zonder je middel vorm te geven en herstel je jezelf samen met je naasten. Na dit half jaar is het harde werken niet klaar maar ben je er wel klaar voor.